Zespół Aspergera oraz autyzm, według obowiązującej w Polsce klasyfikacji, należą do całościowych zaburzeń rozwojowych. Już wkrótce zostanie jednak wprowadzona nowa klasyfikacja chorób, w której Zespół Aspergera nie będzie już traktowany jako odrębna jednostka – zostanie włączony do zbiorczej kategorii pod nazwą zaburzenia ze spektrum autyzmu.
Zespół Aspergera a autyzm – podobne, a jednak inne
Zarówno autyzm, jak i zespół Aspergera, mają szereg podobnych objawów, związanych przede wszystkim z trzema obszarami działania. Osoby neuroatypowe, czyli z rozpoznaniem całościowych zaburzeń rozwojowych, doświadczają trudności w obszarze interakcji społecznych i komunikacji, a także charakteryzują się tzw. stereotypowym repertuarem zachowań.
Ze względu na to, że w autyzmie zazwyczaj występuje niepełnosprawność intelektualna, zaś w przypadku zespołu Aspergera nie jest ona regułą, ZA niekiedy określa się jako “autyzm wysokofunkcjonujący”. Oznacza to, że choć pewne cechy autystyczne występują u osób z Zespołem Aspergera, to dziecko lub dorosły z tym rozpoznaniem może zachowywać większość bądź wszystkie umiejętności charakterystyczne dla swojego wieku.
Najczęściej obserwowane objawy zespołu Aspergera
Zespół Aspergera często diagnozuje się już u małych dzieci, choć niestety nadal nie jest to regułą i wielu Pacjentów/ek otrzymuje diagnozę dopiero w dorosłości.
Najbardziej charakterystyczne wydają się objawy zespołu Aspergera u dzieci. Są to zazwyczaj problemy z komunikowaniem się z rówieśnikami i niechęć do wchodzenia z nimi w interakcje. Dziecko woli bawić się samo albo przebywać z dorosłymi, unikając rówieśników i pracy w grupie.
Dodatkowo u dzieciaków z ZA można zauważyć takie trudności, jak nieodpowiednie reakcje na różne sytuacje, niechęć do zmian i tendencja do zachowań stereotypowych (powtarzania ciągle tych samych zachowań, ruchów lub rytuałów) lub obsesyjno-kompulsywnych. U dzieci z zespołem Aspergera często obserwuje się też maniakalne wręcz zainteresowanie jedną dziedziną wiedzy, jednym gatunkiem zwierząt itp.
Wraz z wiekiem objawy nie ustępują, ale ze względu na umiejętność przystosowania się do społeczeństwa, nastolatkowie z zespołem Aspergera mogą funkcjonować w społeczeństwie podobnie, co ich typowo rozwijający się rówieśnicy. Obserwowane są u nich jedynie pewne objawy, które mogą wskazywać na zaburzenia rozwojowe. Są to między innymi nieśmiałość i trudności w komunikowaniu się z innymi, w tym brak umiejętności rozumienia żartów, wypowiedzi dwuznacznych albo intencji mówiącego. Często mają trudność w prowadzeniu i podtrzymaniu rozmowy. Osoby te często mają też – często zachowane jeszcze z okresu dzieciństwa – nietypowe hobby, niejednokrotnie stanowiące niemalże ich obsesję. Jednocześnie osoby z ZA charakteryzuje niestereotypowe myślenie i kreatywność, co może okazać się atutem na rynku pracy. W życiu dorosłym osoby z zespołem Aspergera mogą wyróżniać się podobnymi zachowaniami, co nastolatkowie. Często spotykana jest u nich również niechęć do zmian, tendencja do kompulsywnych zachowań oraz nadwrażliwość sensoryczna.