Biżuteria z własnych zębów? Brzmi jak coś z horroru klasy B lub eksperymentu artystycznego rodem z Berlina. A jednak – to coraz popularniejszy trend, który łączy sentyment, osobisty charakter i odrobinę odwagi. W tym artykule odpowiemy na wszystkie pytania, które mogą przyjść do głowy: czy to legalne, higieniczne, modne, gdzie to się robi i czy warto samemu spróbować?
Skąd się wziął pomysł na biżuterię z zębów?
Nie taki nowy trend, jak się wydaje
Pomysł wykorzystywania zębów w biżuterii nie narodził się w XXI wieku. Archeolodzy odnaleźli naszyjniki z zębów wśród dawnych ludów – np. na Nowej Irlandii odkryto ozdoby z aż 90 ludzkich zębów. W XIX wieku rodzice często zachowywali mleczaki dzieci, wkładali je do medalionów jako pamiątkę.
Współczesna moda – sztuka czy dziwactwo?
Artystka Lucie Majerus stworzyła projekt „Human Ivory”, w którym wykorzystuje zęby do tworzenia naszyjników i pierścionków przypominających perły. Dla niej to manifest: pokazanie, że nasze ciało może stać się surowcem artystycznym, a nie tylko odpadem medycznym.
Kto tworzy biżuterię z zębów?
Artyści i designerzy
Coraz więcej niezależnych artystów na Etsy czy Instagramie oferuje biżuterię z zębów – własnych, dziecięcych, a nawet zwierzęcych. Są tacy, którzy wykonują zawieszki z mleczaków, kolczyki z zębów mądrości czy sygnety z korzeniami.
Technicy dentystyczni z pasją
W Polsce znane są przypadki techników dentystycznych, którzy po godzinach tworzą naszyjniki z plomby, kolczyki z wybielonych zębów czy spinki mankietowe z korony zęba. Łączą wiedzę z protetyki z artystycznym zmysłem.
DIY – zrób to sam (ale ostrożnie!)
Na Reddit i TikToku roi się od instrukcji, jak samodzielnie przekształcić ząb w kolczyk. Niektóre osoby wiercą w swoich zębach otwory i robią z nich zawieszki. Inni je lakierują, malują lub pokrywają żywicą epoksydową.
Jak powstaje biżuteria z własnego zęba?
Krok po kroku
- Pozyskanie materiału – najlepiej ząb, który został usunięty z powodów medycznych (np. ósemka).
- Dezynfekcja – konieczne jest dokładne oczyszczenie, wygotowanie i ewentualna dezynfekcja spirytusem.
- Obróbka – szlifowanie, wypełnienie ubytków białą masą, polerowanie powierzchni.
- Formowanie – nadanie kształtu perełki, zęba, łezki itp.
- Montaż – wywiercenie otworu, dodanie zapięcia lub oprawy z żywicy, metalu albo srebra.
Materiały i techniki
Najczęściej używa się żywic epoksydowych, srebrnych opraw, lakierów ochronnych. Zęby można barwić lub pozłacać. Niekiedy dodaje się drobinki brokatu lub zatapia je w szkle artystycznym.
Biżuteria nazębna – nieco inna forma
Czym jest „tooth gem”?
To zupełnie inna kategoria – to ozdoba przyklejana na powierzchnię zęba. Może to być cyrkonia, złota gwiazdka, diament, literka. Trend ten jest popularny głównie w USA i na Zachodzie, ale powoli dociera do Polski.
Jak wygląda zabieg?
- Ząb jest czyszczony i osuszany.
- Szkliwo wytrawiane jest lekko kwasem.
- Ozdoba jest przyklejana na specjalny klej kompozytowy (ten sam, co w plombach).
- Całość utwardza się lampą UV.
Nie wierci się zęba i nie narusza jego struktury, jeśli zabieg wykonuje profesjonalista.
Zalety i wady biżuterii z zęba
Dlaczego ludzie się na to decydują?
- Sentymencik – zachowanie dziecięcego zęba jako pamiątki.
- Artystyczny wyraz – chęć stworzenia czegoś oryginalnego, „z siebie”.
- Symbolika – np. przypomnienie o czymś ważnym lub przełomowym (usunięcie ósemki po trudnym czasie).
Czy są jakieś przeciwwskazania?
Tak – higiena! Ząb to tkanka organiczna, mogąca zawierać bakterie i próchnicę. Wszelkie działania muszą być poprzedzone dokładnym oczyszczeniem.
Dodatkowo: nie każdy ząb się nadaje. Pęknięcia, próchnica, niepełna struktura – to może stanowić problem estetyczny i techniczny.
Czy to bezpieczne? Co z prawem?
Prawo nie zabrania… ale
W Polsce nie ma przepisów zakazujących tworzenia biżuterii z własnych zębów. Nie wolno jednak obracać materiałem biologicznym (np. cudzym zębem) w celach komercyjnych bez zgody właściciela.
Najbezpieczniej jest wykorzystywać wyłącznie własny ząb, usunięty legalnie przez stomatologa. Warto poprosić dentystę, aby oddał ząb po zabiegu – to nasza własność.
Higiena przede wszystkim
Odpowiednie oczyszczenie i zabezpieczenie to podstawa. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości – warto skonsultować się z protetykiem lub stomatologiem.
Ile to kosztuje?
Biżuteria DIY
Jeśli samodzielnie wykonasz prostą zawieszkę, koszty będą minimalne – kilka złotych za żywicę czy zapięcie. Najwięcej „kosztuje” czas i ostrożność.
Profesjonalne wykonanie
Artyści na Etsy oferują kolczyki z zęba od 150 do nawet 600 zł. Dodatkowe usługi, jak oprawa w srebro, lakierowanie, żywica UV – podbijają cenę.
Biżuteria nazębna
W gabinetach stomatologicznych koszt „tooth gem” to zazwyczaj 150–500 zł, w zależności od materiału (np. cyrkonia vs. diament).
Najczęściej zadawane pytania
- Czy to boli? – Nie. Ani biżuteria nazębna, ani wykonanie kolczyka z usuniętego zęba nie jest bolesne.
- Jak długo utrzyma się tooth gem? – Zazwyczaj od 6 miesięcy do 2 lat.
- Czy można zęba zjeść lub połknąć przez przypadek? – Tooth gem jest mocowany bezpiecznie, ale odklejony element można połknąć. Wtedy po prostu się wydali.
- Czy da się to usunąć? – Tak, zarówno ozdobę na zębie, jak i kolczyk z zęba da się usunąć bez śladu.
Tak – można zrobić biżuterię z własnego zęba i coraz więcej osób to robi. Jedni traktują to jak formę sztuki, inni jak osobistą pamiątkę, a jeszcze inni – jak designerski eksperyment. Bez względu na motywację: to trend, który wykracza poza estetykę i wchodzi w sferę tożsamości, pamięci i odwagi.
Jeśli więc po kolejnym usuniętym zębie pomyślisz: „czy to nie zbyt dziwne, żeby go zachować?” – wiedz, że świat już dawno poszedł o krok dalej. I zamienił ząb w modę.